«Ἕλληνες ἀεί παῖδες ἐστε, γέρων δέ Ἕλλην οὐκ ἔστιν» (Πλάτων, Τίμαιος, 22b).


"Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην· οὕτω δὲ καλῆς τῆς ὑποθέσεως οὔσης,
ἐπὶ τοῖς ἐχομένοις τούτων ἔτι μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει τιμᾶσθαι. 24. Ταύτην γὰρ οἰκοῦμεν οὐχ ἑτέρους ἐκβαλόντες οὐδ' ἐρήμην καταλαβόντες
οὐδ' ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες, ἀλλ' οὕτω καλῶς καὶ γνησίως γεγόναμεν ὥστ' ἐξ ἧσπερ ἔφυμεν, ταύτην ἔχοντες ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν,
αὐτόχθονες ὄντες καὶ τῶν ὀνομάτων τοῖς αὐτοῖς οἷσπερ τοὺς οἰκειοτάτους τὴν πόλιν ἔχοντες προσειπεῖν".
(Ἰσοκράτης, Πανηγυρικός, στίχοι 23-24).

Τα άρθρα που φιλοξενούνται στον παρόντα ιστότοπο και προέρχονται απο άλλες πηγές, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνον τις απόψεις των συγγραφέων τους.

Καθίσταται σαφές ότι η δημοσίευση ανάρτησης, δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά αποδοχή των απόψεων του συγγραφέως.


ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ, ΑΦΗΝΕΤΕ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΡΘΡΟ-ΑΝΑΡΤΗΣΗ (΄κλίκ΄ στο "Δεν υπάρχουν σχόλια"). ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.

Ακολουθήστε μας στο Facebook

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

Κατασκευή χαρταετού (με... βιβλιογραφία - links)







Ο χαρταετός είναι μια κατασκευή με ελαφριά υλικά που σκοπό έχει να πετά ψηλά στον ουρανό με τη βοήθεια του αέρα.

Η χειροποίητη κατασκευή του στην Ιαπωνία και την Κίνα, είναι μια πραγματική ιεροτελεστία.

Αρχικά ο χαρταετός κατασκευαζόταν με ξύλινο σκελετό και χαρτί. Στην εποχή μας κατασκευάζονται είτε από ξύλο, είτε από πλαστικό και ντύνονται με πλαστικό. Δεν λείπουν βέβαια και οι χειροποίητοι που είναι φτιαγμένοι με καλάμια.

Σήμερα κατασκευάζονται χαρταετοί σε μια τεράστια ποικιλία σχημάτων και χρωμάτων, ακόμα και σε συσκευασία τσέπης. Στη χώρα μας το πιο παραδοσιακό σχήμα που έχουν είναι με εξάγωνο σκελετό.

Ο μεγαλύτερος χαρταετός του κόσμου είναι ο Megabite που έχει διαστάσεις 55Χ22 μέτρα (δηλ. 630 τετραγωνικά μέτρα).

Οι πιο γνωστοί κατασκευαστές χειροποίητων χαρταετών στη χώρα μας ήταν και είναι ο Θανάσης Βαλσάμης από τη Νέα Ιωνία, ο Δ. Γαβράς από τους Αγίους Αναργύρους, οι αδελφοί Κελαηδή από τον Άγιο Φανούριο, ο Κώστας Παναγιωτόπουλος από το Περιστέρα, ο Χρήστος Πετρόπουλος ο Μανώλης Χαβιαράς από το Περιστέρι. Ανάμεσα σ’ αυτούς πρέπει να μπει και ο ζωγράφος Αλέξης Ακριθάκης, ο οποίος υπήρξε δεινός κατασκευαστής χαρταετών.


Τα βασικά στοιχεία ενός χαρταετού είναι: ο κεντρικός άξονας ή ραχοκοκαλιά, η, γύρω από τον οποίο κατασκευάζεται ο χαρταετός, οι βοηθητικοί άξονες που τοποθετούνται σταυρωτά πάνω από τον κεντρικό άξονα. Οι βοηθητικοί άξονες μπορεί να είναι καμπυλωτοί. Ο κεντρικός άξονας και οι βοηθητικοί άξονες λέγονται και βέργες, οι ή ράβδοι, οι. Οι μύτες των αξόνων. 


Το πλαίσιο ή σκελετός, ο οποίος λέγεται και σταυρός, καθώς πολλές φορές έχει το σχήμα του, που είναι ο κεντρικός άξονας με τους βοηθητικούς άξονες, ενωμένους με σπάγκο και αποτελούν το σχήμα του χαρταετού πάνω στο οποίο τοποθετείται το ιστίο ή κάλυμμα ή ντύμα. 

Το χαλινάρι ή ζύγια όπως ακούγονται κυρίως, που αποτελούνται από ένα ή περισσότερους σπάγκους στερεωμένους στον κεντρικό ή τους βοηθητικούς άξονες και μας βοηθάει να ελέγχουμε τον χαρταετό όταν πετάει και είναι 70cm – 80 cm περίπου. Τον κρίκο για τα ζύγια. Το σπάγκο ή σκοινί, που αρχίζει από το χαλινάρι και ξετυλίγεται για να πετάξουμε τον χαρταετό. 

Την ουρά, που είναι μια μακριά λουρίδα από χαρτί ή πλαστικό ή σπάγκος με δεμένα πάνω του κομμάτια χαρτιού ή πλαστικού ή είναι φιόγκοι και μας βοηθάει στην ισορροπία του χαρταετού στον αέρα. Την καλούμπα ή κουβάρι, το όπου δένουμε το σκοινί και το τυλίγουμε. Τη θηλιά της καλούμπας ώστε να μη μας φύγει ο σπάγκος.

Ένας καλός χαρταετός πρέπει να έχει καλά τα ζύγια της καλούμπας, το μέγεθος της ουράς και τα ζύγια της ουράς.

Το χαρτί (συνήθως με ζωηρές αποχρώσεις) ή το πλαστικό που ντύνουμε τον χαρταετό πρέπει να μην είναι και πολύ λεπτό γιατί με την αντίσταση του στον αέρα θα σχιστεί.

Για να πετάξει ο χαρταετός πρέπει να τρέξει κάποιος λίγο και να τον αφήσει, ενώ ο δεύτερος που κρατά την καλούμπα (σχοινί) πρέπει να αφήνει συνεχώς σχοινί. Αν ο αέρας είναι καλός σύντομα θα τον δείτε να χορεύει στον ουρανό.

Για να είμαστε ασφαλείς και να μη διατρέχουμε κανένα κίνδυνο, πρέπει να επιλέγουμε τόπους ανοιχτούς, απλόχωρους, χωρίς γκρεμνούς και ηλεκτροφόρα σύρματα.


πηγή-olympia

















ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ... ΧΑΡΤΑΕΤΟΙ, ΕΔΩ:
-http://www.infokids.gr/tag/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%AE-%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%8D/
-http://mikroimegaloi.gr/tags/%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%B5%CF%84%CF%8C%CF%82
-http://tinanantsou.blogspot.gr/2012/02/blog-post_4540.html
-http://vimeo.com/87189906
-http://www.in2life.gr/everyday/howto/article/217720/pos-na-ftiaxete-hartaeto.html
-http://www.2steps.gr/index.asp?xkey=624
-http://homouniversalisgr.blogspot.gr/2014/02/blog-post_26.html
-http://gorgopotamosvillage.gr/laografia/apokria/kataskevi_xartaetou.htm
-http://aboutmylamia.blogspot.gr/2010/02/blog-post_14.html
-http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/305382/pos-kataskeuazetai-enas-heiropoiitos-hartaetos/
-http://tetradiosyntagon.blogspot.gr/2014/03/blog-post.html
-http://www.mama365.gr/8064/pos-tha-ftiaxete-ton-teleio-hartaeto.html
-http://kallimasia.blogspot.gr/2014/02/blog-post_28.html
-http://hiropoiito.blogspot.gr/2012/02/blog-post_27.html
-http://lappastexnologia.blogspot.gr/p/blog-page.html
-http://pappanna.wordpress.com/2012/02/19/%CF%86%CF%84%CE%B9%CE%AC%CF%87%CE%BD%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%B5%CF%84%CF%8C-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%87%CE%AD%CE%B4%CE%B9%CE%BF-%CE%B4/
-http://8odimotikopyrgou.wordpress.com/2013/03/12/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%B7-%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%85/
-http://www.kiosterakis.gr/new/diaskedastika/kataskeves/145-pws-ftiaxnoume-ena-asynithisto-xartaeto
-http://www.kiosterakis.gr/new/epikairothta/40/99-2010-01-26-22-19-05
-http://stilida.com/politistika/i8i-e8ima/kataskeuaste-diko-xartaeto/
-http://www.dailymotion.com/video/xy87nx_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%AE-%CF%87%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%8D_school
-http://krasodad.blogspot.gr/2013/03/blog-post_18.html
-http://sykees8.blogspot.gr/2013/03/h-history-of-chinese-kites.html
-http://www.matia.gr/5/52/52_1_4.html
Διαβάστε περισσότερα... »

Η ιστορία του χαρταετού




Στην αρχαιότητα, 4ο αιώνα π.Χ., ο μαθηματικός και αρχιμηχανικός Αρχύτας (440-360 π.Χ.), από τον Τάραντα της Νότιας Ιταλίας, καλός φίλος του Πλάτωνα και οπαδός του Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον χαρταετό και λέγεται ότι ήταν ο εφευρέτης του. 


Ο Αρχύτας θεωρείται ο τελευταίος αλλά και ο σημαντικότερος των Πυθαγορείων. Κείμενα του Αρχύτα λένε ότι μελέτησε και ο Γαλιλαίος.

Ο χαρταετός φαίνεται να άνοιξε για πρώτη φορά τα πολύχρωμα εύθραυστα φτερά
του περίπου στα 1000 π. Χ., και έκτοτε δεν έπαψε να χρωματίζει με του ξεχωριστό τρόπο τον ουράνιο θόλο, από την Ανατοτον δικόλή έως τη Δύση. Από την Κίνα, φτιαγμένος από μετάξι και μπαμπού, με τη μορφή του δράκου που ήταν ιερό, θεϊκό σύμβολο, αντικείμενο θαυμασμού και λατρείας για τον λαό, πέταξε μακριά.

Πέταξε στην Κορέα κι από εκεί στην Ινδονησία και τη Μαλαισία, για να φτάσει στην Ιαπωνία,
όπου εμπλουτίστηκε με περισσότερο έντονα χρώματα και πήρε τη μορφή των αυστηρών Σαμουράι. Στη Βόρεια Ινδία, εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι αιθέριοι χορευτές υποδέχονται την άνοιξη, σε γιορτές που έχουν τις ρίζες τους στην ινδουιστική μυθολογία.

Τον 4ο π.Χ. αι., στην αρχαία Ελλάδα, σύμφωνα με τις πηγές, ο αρχιμηχανικός Αρχύτας του Τάραντος χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον αϊτό. 

Παλαιότερη αναφορά θα μπορούσε να θεωρηθεί η απεικόνιση σε ελληνικό αγγείο της κλασικής περιόδου μιας κόρης που κρατά στα χέρια της λευκή σαΐτα δεμένη με νήμα, ένα είδος αϊτού δηλαδή, και την οποία ετοιμάζεται να πετάξει. 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση του χαρτιού δεν ήταν ακόμη γνωστή, εικάζουμε ότι τα χρόνια εκείνα, τα όποια πειράματα ή παιχνίδια με αϊτούς θα πρέπει να τα έκαναν με πανί, αντίστοιχο με αυτό που χρησιμοποιούσαν στα πλοία έως και τα μεσαιωνικά χρόνια.

Πολύ αργότερα, ο Μάρκο Πόλο, γυρίζοντας από τα ταξίδια του, φέρνει το χαρταετό στη Μεσαιωνική Ευρώπη.

O χαρακτήρας του εξαγνισμού, τον οποίο πολλοί απέδιδαν στο πέταγμα του χαρταετού, με τον καιρό γίνεται απολαυστικό παιχνίδι, επιστημονική έμπνευση και πηγή μιας διαρκούς ικανοποίησης του ανθρώπου για την υποταγή της ύλης στα πιο ευφάνταστα και τολμηρά του όνειρα. 

Ο χαρταετός, στη μακραίωνη ιστορία του, χρησιμοποιήθηκε ποικιλοτρόπως:
για τη μέτρηση της Θερμοκρασίας και της ταχύτητας των ανέμων, για μελέτες της ατμόσφαιρας και του ηλεκτρισμού, αλλά ακόμα και γιααεροφωτογραφίσεις. Έσωσε ναυαγούς, έστειλε στρατιωτικά σήματα, κίνησε κάρα, ακόμα και αυτοκίνητα.

Στην ιστορική διαδρομή του αγαπημένου χαρταετού, συνέβησαν πολλά και διάφορα:

• Το 1749 ο Σκωτσέζος μετεωρολόγος Alexander
χρησιμοποίησε, χαρταετούς με θερμόμετρα προκειμένου να καταγράψει και να μελετήσει τις θερμοκρασιακές μεταβολές σε μεγάλο υψόμετρο.




• Το 1752 ο Βενιαμίν Φραγκλίνος εκτέλεσε το διάσημο πείραμα με τον χαρταετό, προκειμένου να αποδείξει ότι οι αστραπές δεν είναι τίποτα άλλο παρά στατικός ηλεκτρισμός.

Τα χρόνια 1799-1809, ο σερ George Cayley άρχισε να πειραματίζεται με τους χαρταετούς, προκειμένου να κατασκευάσει μια μηχανή που να έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ανθρώπους στον αέρα. Και τα κατάφερε! 

Το 1853 πέτυχε να πετάξει το πρώτο ανεμοπλάνο, που μπόρεσε να σηκώσει το βάρος ενός ατόμου για σαράντα ολόκληρα δευτερόλεπτα.

• Το 1833 ένας Βρετανός, αυτή τη φορά, μετεωρολόγος, χρησιμοποίησε τους χαρταετούς
για να ανυψώνει ανεμόμετρα, ώστε να καταγράφει και να μελετά τις ταχύτητες των ανέμων στα διάφορα υψόμετρα.

• Το 1887 ο Ε. Β. Archibald
τράβηξε τις πρώτες αεροφωτογραφίες χρησιμοποιώντας χαρταετούς



Ιστορίες για χαρταετούς
- Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν, ένας στρατηγός χρησιμοποίησε έναν χαρταετό μ’ έναν ιδιαίτερα έξυπνο και ενδιαφέροντα τρόπο. 

Προκειμένου να καταλάβει με τον στρατό του ένα παλάτι, έπρεπε να σκάψει ένα υπόγειο τούνελ. Μη γνωρίζοντας, όμως, το μήκος που θα έπρεπε να έχει το τούνελ, πέταξε τον χαρταετό έως πάνω από το παλάτι, κρατώντας την άκρη του νήματος στο σημείο απ όπου Θα ξεκινούσε το τούνελ, και έτσι έκανε τους απαραίτητους σχετικούς υπολογισμούς.

-Παλαιότερα, στην Κίνα, στην Κορέα και στην Ιαπωνία, πίστευαν ότι οι χαρταετοί είχαν τη δυνατότητα να διώχνουν τα κακά πνεύματα, γι’ αυτό και το πέταγμά τους, ακόμη και σήμερα, προϋποθέτει ολόκληρη τελετουργία. 

Σύμφωνα με κάποια παράδοση μάλιστα, μια νύχτα ένας Ιάπωνας στρατηγός πέταξε πάνω από το στρατόπεδο των εχθρών του έναν χαρταετό γεμάτο κουδούνια, με αποτέλεσμα οι εχθροί να νομίσουν ότι τους επιτέθηκαν τα κακά πνεύματα και να το βάλουν στα πόδια.




- Ο αυτοκράτορας της Κίνας Γουέν Χσουν έκανε πειράματα πτήσεων με αετούς φτιαγμένους από μπαμπού, χρησιμοποιώντας για επιβάτες τους κρατούμενούς του. Οι τυχεροί που επιζούσαν κέρδιζαν την ελευθερία τους.

- Ο Μάρκο Πόλο περιγράφει τους χαρταετούς και τις επικίνδυνες επανδρωμένες πτήσεις τους. Πολύ γρήγορα, στην Ιαπωνία απαγορεύτηκαν οι χαρταετοί πάνω από ένα μέγεθος, ώστε να αποφεύγονται τα επανδρωμένα μοντέλα και οι κίνδυνοι που συνεπάγονταν.

Οι χαρταετοί και χώρες
Σε κάθε χώρα, το πέταγμα του χαρταετού παίρνει μια εντελώς διαφορετική διάσταση, καθώς με διάφορους τρόπους, συσχετίζεται με τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. 

Πάντως, είτε ως παιχνίδι και συνήθεια του χθες είτε ως παιχνίδι του σήμερα μα και του αύριο, το πέταγμα του χαρταετού έχει τη δύναμη, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους του έτους για κάθε χώρα, να ξεσηκώνει σε όλο τον κόσμο μικρούς και μεγάλους και να τους παρασύρει σ’ ένα διαφορετικό, αλλά πάντοτε πολύχρωμο πανηγύρι χαράς.

Για παράδειγμα, στην Κίνα διοργανώνονται κάθε χρόνο διαγωνισμοί για την ανάδειξη του πιο όμορφου χαρταετού• οι περισσότεροι από τους χαρταετούς αυτούς, όχι μόνο αναπαριστούν δράκους, ψάρια, πουλιά και άλλα αιώνια σύμβολα της μακρινής Ανατολής, αλλά συχνά έχουν ενσωματωμένες σφυρίχτρες ή σωλήνες που μπορούν να βγάζουν μουσικούς ήχους χάρη στον αέρα που περνά από μέσα τους, δημιουργώντας έτσι ένα μαγευτικό υπερθέαμα εικόνας και ήχου.

Στην Οσάκα της Ιαπωνίας, κάθε χρόνο, την Πέμπτη ημέρα του Μαίου, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν με αγωνία το Κοντομόνο—χι ή αλλιώς τη Μέρα 
των Παιδιών. Εκείνη την ημέρα, οι οικογένειες που έχουν μικρούς γιους συνηθίζουν να ανεμίζουν στον κήπο πολύχρωμες κορδέλες και πελώριους χαρταετούς σε σχήμα κυπρίνου, που τους έχουν δέσει σ’ ένα μεγάλο στύλο από μπαμπού μ’ έναν ανεμόμυλο στην κορυφή του.



Οι γιρλάντες και οι χαρταετοί-κυπρίνοι συμβολίζουν την οικογένεια: ο πρώτος χαρταετός τον πατέρα, ο δεύτερος τη μητέρα και ο τρίτος το παιδί-γιο. 0 κυπρίνος είναι ένα δυνατό και γερό ψάρι, γνωστό για την ενεργητικότητα και την αποφασιστικότητά του, καθώς κολυμπάει κόντρα στο ρεύμα και πετάγεται ψηλά πάνω από την επιφάνεια του νερού. 

Έτσι, ο κυπρίνος αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για τους μικρούς Ιάπωνες, που πρέπει να μάθουν και εκείνοι να ξεπερνούν κάθε εμπόδιο της ζωής με δύναμη και αποφασιστικότητα.

Ωστόσο, μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές των αιθέριων αιώνιων χορευτών πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στη Βόρεια Ινδία και παίρνει μοναδικές διαστάσεις στη γιορτή “Basant” η γιορτή γίνεται για την υποδοχή της άνοιξης κάθε Φεβρουάριο στη Λαχώρη στο σημερινό Πακιστάν και αντανακλά παγανιστικές συνήθειες του παρελθόντος. 

Πρόκειται για ένα ξέφρενο γλέντι, το οποίο προσμένουν με μεγάλη ανυπομονησία μικροί και μεγάλοι.



Σε αυτή τη γιορτή, όλοι λαχταρούν να κατακτήσουν με τον χαρταετό τους τον ουρανό, πράγμα που θα τους εξασφαλίσει η χρήση των πιο καλών υλικών, και ιδιαίτερα του ανθεκτικότερου σπάγγου, ο οποίος επικαλύπτεται με σκόνη γυαλιού. Μαζί με τα υλικά, αυτό που καθορίζει τη νίκη είναι η έξυπνη άμυνα, οι δυναμικές επιθέσεις και οι επιδέξιοι χειρισμοί που γίνονται κυρίως από τις ταράτσες των σπιτιών.

Η ομορφιά που προσφέρουν την ημέρα οι εκατομμύρια πολύχρωμοι χαρταετοί
συνεχίζεται και τις νύχτες, καθώς συνεχίζεται και το παιχνίδι, με ολόλευκους χαρταετούς, λουσμένους όχι μόνο στο φως του φεγγαριού, αλλά και στο φως που πλημμυρίζει την πόλη, ειδικά για την περίσταση



Χαρταετών ονόματα
Στα αγγλικά, η λέξη «Kite» είναι συγχρόνως το όνομα ενός υπέροχου πουλιού.

Στα ιαπωνικά, η λέξη «taco» σημαίνει «χταπόδι».
Προφανώς, οι Ιάπωνες επέλεξαν αυτό το όνομα για τον χαρταετό τους, επειδή μοιάζει με χταπόδι, καθώς πετά με τη βοήθεια πολλών νημάτων, τα οποία εξασφαλίζουν την κίνηση τού συνήθως περίπλοκου σχήματός του.

Στα μεξικανικά, η λέξη «papalote», σημαίνει ταυτόχρονα «πεταλούδα»

Στα γερμανικά, η λέξη «Drachen» σημαίνει «δράκος». Προφανώς, η ονομασία
αυτή καθιερώθηκε από τα χρόνια που οι γερμανικοί χαρταετοί είχαν μορφή άγριων ζώων που εκτόξευαν φωτιά από τα στόματά τους.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα ονόματα των χαρταετών δεν είναι διαφορετικά μόνο από χώρα σε χώρα, αλλά πολλές φορές και από περιοχή σε περιοχή μέσα στην ίδια χώρα. 

Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, τον χαρταετό στη Θράκη τον λέμε και πετάκι, στα Επτάνησα και Φύσουνα, ενώ γενικά τους εξάγωνους αϊτούς τους λέμε και σμυρνάκια. 

Για τα ελληνικά κούλουμα, ο χαρταετός κατασκευαζόταν πάντα από τα ίδια τα παιδιά, με ή χωρίς τη βοήθεια των δικών τους, με απλά υλικά, όπως χαρτί, καλάμι ή λεπτό πηχάκι, σπάγγο και εφημερίδες και με περισσεύματα από τις αποκριάτικες κορδέλες.




Χαρταετός (ιστορία του χαρταετού)

Ένα έθιμο στη χώρα μας είναι την Καθαρά Δευτέρα να πετάμε χαρταετό. Ο χαρταετός εμφανίστηκε πριν από 3.000 χρόνια στην Άπω Ανατολή (ανατολική Ασία). Ο χαρταετός χρησιμοποιείται ως παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους όμως έχει χρησιμοποιηθεί και από επιστήμονες ως όργανο. Σε πολλά μέρη του κόσμου οι άνθρωποι πετάνε χαρταετό και διοργανώνουν διαγωνισμούς με χαρταετούς.
Οι πρώτοι χαρταετοί εμφανίστηκαν στην Κίνα το 1.000 π.Χ. Ήταν φτιαγμένοι απο καλάμια bambou και μετάξι. Από την Κίνα ο χαρταετός διαδόθηκε σε όλη την Ασία, στην Ευρώπη και σε όλες τις άλλες ηπείρους.



Διάφορα ενδιαφέροντα σχετικά με τους χαρταετούς...

  • Από απεικονίσεις αγγείων μαθαίνουμε ότι οι χαρταετοί υπήρχαν στην Ελλάδα ήδη από τον 4ο αιώνα π.X. και φτιάχνονταν από πανί. Ελληνικό αγγείο δείχνει κόρη που είναι έτοιμη να πετάξει  λευκή σαΐτα (χαρταετό) δεμένη με νήμα.
  • Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αρχύτας (440-360 π.Χ.)χρησιμοποίησε το χαρταετό στα πειράματα που έκανε για να κατασκευάσει μια μηχανή που πετάει.
  • Στην Κίνα, την Κορέα και την Ιαπωνία πίστευαν παλιά ότι οι χαρταετοί έδιωχναν τα κακά πνεύματα.
  • Ένας Ιάπωνας στρατηγός ύψωσε ένα χαρταετό με κουδούνια πάνω από το στρατόπεδο των εχθρών του. Οι εχθροί νόμιζαν ότι τους επιτέθηκαν τα κακά πνεύματα και έφυγαν.
  • Ένας αυτοκράτορας της Κίνας έκανε πειράματα με χαρταετούς που έφτιαχνε από μπαμπού. Για επιβάτες χρησιμοποιούσε κρατούμενους. Εάν αυτοί επιζούσαν τους άφηνε ελεύθερους.



  • Στην Ευρώπη ο χαρταετός εμφανίστηκε το 1400 μ.Χ.
  • Στην Αμερική ο επιστήμονας Benjamin Frankin έκανε πειράματα στον ηλεκτρισμό χρησιμοποιώντας χαρταετούς. Από το 18ο αιώνα άρχισαν οι επιστήμονες να χρησιμοποιούν χαρταετούς κουτιά για να στέλνουν στον αέρα μετεωρολογικά όργανα για να μετρήσουν την ταχύτητα του ανέμου, την θερμοκρασίας κ.ά.


  • Τέλη του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα έφτιαχναν τους χαρταετούς έτσι ώστε να σηκώνουν στρατιώτες για να παρατηρούν τον εχθρό. 





  • Στην Ιαπωνία υπάρχουν περισσότερα από 300 είδη χαρταετών. Χωρίζονται ανάλογα με το υλικό από το οποίο έχουν φτιαχτεί και από την περιοχή που φτιάχνονται.
  • Στην Κίνα υπήρχε ''Η Ημέρα των αετών'' τον Σεπτέμβριο. Στη γιορτή αυτοί γίνονταν διαγωνισμοί για τον πιο όμορφο χαρταετό. Παρόμοιες γιαρτές για τον χαρταέτο υπάρχουν στην Ινδία και την Ιαπωνία. 
  • Σε παλιά αναγνωστικά του Δημοτικού υπήρχε μάθημα με το χαρταετό.



Ονομασίες χαρταετών
Θράκη = πετάκι
Επτάνησα = φύσουνα
Εξάγωνοι χαρταετοί = σμυρνάκια
Γερμανία = Drachen (δράκος)
Αγγλία = kite
Ιαπωνία = taco (χταπόδι)
Μεξικό = papalote (πεταλούδα)
Γαλλία = cerf-volant
Ρωσία воздушный змей
Αλβανία = qift

Μαρίνα Κρ., Μελίνα Ατ., Αλέξανδρος Απ. (Ε1΄)

Διαβάστε περισσότερα... »

Μάρτης, Μαρτιά, Κρόκη, mărţişor, martenitsa, verore, martinka...




Δείτε απαραίτητα εδώεδώεδώ κι εδώ

Μάρτης, Μαρτιά, Κρόκη, mărţişor, martenitsa, verore, martinka... Αυτό το αλεξίκακο έθιμο που απλώνεται σε όλη τη βαλκανική χερσόνησο και χάνεται στα βάθη του χρόνου.

Την τελευταία μέρα του Φλεβάρη, σύμφωνα με το ελληνικό έθιμο, φτιάχνουμε ένα βραχιόλι, συστρέφοντας λευκή και κόκκινη κλωστή, το οποίο φοράμε στο χέρι (στον καρπό ή στο δάχτυλο) την πρώτη μέρα του Μάρτη. 


Υπάρχουν διάφορες τοπικές παραλλαγές, που άλλες θέλουν το βραχιόλι να σκαλώνει στην τριανταφυλλιά με την πρώτη επίσκεψη των χελιδονιών, ώστε να χρησιμεύσει ως θεμέλιος λίθος της φωλιάς τους, κι άλλες για να αποκτήσουν τα άσπρα μάγουλα των παιδιών το ρόδινο χρώμα των ανθέων. 

Σε κάθε περίπτωση, το βραχιόλι έχει προστατευτικό ρόλο από τις απρόσμενες διαθέσεις
του άστατου μήνα Μάρτη και τις πρώτες δυνατές εμφανίσεις του ήλιου.

Απού 'χει κόρη ακριβή ,του Μάρτη ήλιος μην τη δει.

Σύμφωνα με τον Νικόλαο Γ. Πολίτη, "πατέρα" της ελληνικής Λαογραφίας,
ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες μια καλή, ανοιχτόκαρδη και γελαστή και μια σκουντουφλιάρα και θυμώδισσα που πάντα κλαίει. Κι όταν πάει στη γελαστή γίνεται κι ο καιρός γελαστός κι όταν πάει στη σκουντουφλιάρα ο καιρός χαλάει. 

Εξ ου και τα πολλά επίθετα που του αποδίδονται: Κλαψόγελος, Καψομάρτης, Πεντάγνωμος, Γδάρτης, Ανοιξιάτης, Παλαβιάρης.

Η ρίζα του εθίμου λέγεται πως φτάνει ως τα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι συμμετέχοντες
έδεναν στο δεξί χέρι και αριστερό πόδι τους την Κρόκη, ένα σύμπλεγμα κόκκινης και λευκής κλωστής ή υφάσματος. 

Κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων Μυστηρίων, μόλις οι μύστες περνούσαν τη γέφυρα που οδηγούσε προς τη θάλασσα,
ελάμβανε χώρα μια ιδαίτερη και ενδιαφέρουσα εκδήλωση. Ήταν γνωστή ως κρόκωσις, από το μυθικό Κρόκωνα, τον πρώτο κάτοικο της περιοχής, οι απόγονοι του οποίου είχαν το προνόμιο να δένουν μια μάλλινη κρόκη, μια πορφυρή κορδέλα, γύρω από το δεξί χέρι και το αριστερό πόδι κάθε μύστη. 

Ο Deubner υποστήριξε ότι αυτή η τελετή, η κρόκωσις, γινόταν στην Αθήνα μεταξύ 15ης και 19ης Βοηδρομιώνος, για να αποφευχθούν καθυστερήσεις που θα προέκυπταν φυσιολογικά εάν γινόταν καθ' οδόν, στη διάρκεια της πομπής.

Και στις γειτονικές μας όμως χώρες, Ρουμανία (mărţişor), Βουλγαρία (martenitsa), Αλβανία (verore), το ίδιο έθιμο επιζεί μέχρι τις μέρες μας. Στην Βουλγαρία μάλιστα γίνεται ανταλλαγή των martenitsas, εν είδει φυλαχτού, μεταξύ φίλων, οικογένειας και συναδέλφων, ακόμα και οικόσιτων ζώων, ενώ στη Σόφια έχει λάβει τα τελευταία χρόνια διαστάσεις εμπορικής πανήγυρης. 

Οι Ρουμάνοι το φορούν για δυο βδομάδες, ενώ οι Βούλγαροι μέχρι να αντικρύσουν ένα λελέκι.

Ας καλωσορίσουμε λοιπόν τον Μάρτη, τηρώντας τις παραδόσεις μας, με τα Χελιδονίσματα, όπως έχουν διασωθεί από τον Αθηναίο (περί 200μ.κ.χ.) κι όπως τραγουδιούνται ακόμα και σήμερα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.



Διαβάστε περισσότερα... »

«Μάρτης» ή «Μαρτιά»



Δείτε απαραίτητα εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ

Ο 'Μάρτης' ή 'Μαρτιά', είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. 


Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Από τη ως τις 31 του Μάρτη
, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά. 

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.

Σε μερικές περιοχές, ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι, για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.

Το έθιμο του Μάρτη γιορτάζεται ίδιο και απαράλλαχτο στα Σκόπια με την ονομασία Μάρτινκα και στην Αλβανία ως Βερόρε. Οι κάτοικοι των δυο γειτονικών μας χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους «πιάσει» ο ήλιος, τα οποία και βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι. 

Άλλοι πάλι, δένουν τον Μάρτη σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία, ενώ μερικοί τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.

Τηρώντας παραδόσεις και έθιμα αιώνων, οι Βούλγαροι, την πρώτη ημέρα του Μάρτη, φορούν στο πέτο τους στολίδια φτιαγμένα από άσπρες και κόκκινες κλωστές που αποκαλούνται Μαρτενίτσα. 

Σε ορισμένες περιοχές της Βουλγαρίας, οι κάτοικοι τοποθετούν έξω από τα σπίτια τους ένα κομμάτι κόκκινου υφάσματος για να μην τους «κάψει η γιαγιά Μάρτα» (Μπάμπα Μάρτα, στα βουλγαρικά), που είναι η θηλυκή προσωποποίηση του μήνα Μάρτη. 

Η Μαρτενίτσα λειτουργεί στη συνείδηση του βουλγαρικού λαού ως φυλαχτό, το οποίο μάλιστα είθισται να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ των μελών της οικογένειας, συνοδευόμενο από ευχές για υγεία και ευημερία.

Το ασπροκόκκινο στολίδι της 1ης του Μάρτη φέρει στα ρουμανικά την ονομασία Μαρτιζόρ. Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει την αγάπη για το ωραίο και η άσπρη την αγνότητα του φυτού χιονόφιλος, που ανθίζει τον Μάρτιο και είναι στενά συνδεδεμένο με αρκετά έθιμα και παραδόσεις της Ρουμανίας. 

Σύμφωνα με την μυθολογία, ο Θεός - Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη για να πάρει μέρος σε μια γιορτή. Τον απήγαγε, όμως, ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι.

Μια ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του σκότωσε τον δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέροντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.


πηγή-sansimera.gr
Διαβάστε περισσότερα... »

Ο πεντάγνωμος Μάρτης και το αρχαιοελληνικό έθιμο της Κρόκης




Δείτε απαραίτητα εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ


 Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και ονομαζότανPrimus. Μετά το 46 π.Χ. ονομάστηκε Μάρτιος, έγινε ο τρίτος μήνας του χρόνου. Σύμφωνα με τη ρωμαϊκή ιστορία, οι ιδρυτές της Ρώμης, Ρώμος και Ρωμύλος, ονόμασανΜάρτιο, τον πρώτο μήνα του έτους, κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο, προς τιμήν του πατέρα τους και γενάρχη των Ρωμαίων, του θεού Άρη.

Η ετυμολογία του λατινικού ονόματος του θεού Άρη, είναι η εξής: το όνομα "Mars", δηλαδή "Άρης", σύμφωνα με τον Οβίδιο, προέρχεται από το ουσιαστικό "mas, maris",που σημαίνει ανδροπρεπής, αρσενικός άρα αυτός που προσιδιάζει σε πολεμικό χαρακτήρα, σε πολεμιστή. ..

Αντίστοιχα, ο μήνας Μάρτιος είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης, μετά τα κρύα και την κακοκαιρία του χειμώνα, με αποτέλεσμα, κατά τη διάρκεια του μήνα αυτού, να παρατηρούνται, ως κατάλοιπα του χειμωνιάτικου καιρού, έντονες και απότομες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις και καιρικές μεταβολές, οι οποίες ευνοούν τα κρυολογήματα και τις γνωστές ανοιξιάτικες ιώσεις (πρόκληση "βλάβης" στους ανθρώπους).

Εξ ου και η περίφημη παροιμία: "Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει".

Συνεπώς, ο Μάρτης, δηλαδή ο "ελάχιστα συμπαθής" μήνας της άνοιξης, συνδέεται άρρηκτα με τον θεό Άρη, ο οποίος είναι ο λιγότερο συμπαθής από τους θεούς του Ολύμπου, λόγω της πολεμικής του ιδιότητας, της βίαιης φύσης του και της επιζήμιας δράσης του για τον κόσμο.

Η ετυμολογία του ελληνικού ονόματος του θεού Άρη, είναι η εξής:

το όνομα "Άρης" προέρχεται από το αρχαιοελληνικό συνηρημένο ρήμα "αἱρέω-ῶ", που σημαίνει"συλλαμβάνω, κυριεύω" ή από το "ἀναιρέω-ῶ", που σημαίνει "φονεύω, σκοτώνω',υποδηλώνοντας και επιβεβαιώνοντας την πολεμική και επιζήμια για τους ανθρώπους, δράση του θεού Άρη.

{Άρης = πλήγμα, βλάβη, ἀρά (= κατάρα) για τους θνητούς}.Η αντιστοιχία του Μαρτίου με το αρχαίο αττικό ημερολόγιο είναι κατά το πρώτο 15νθήμερο με τον 8ο μήνα τον Ανθεστηριώνα, κατά δε το 2ο 15νθήμερο με τον 9ο τον Ελαφηβολιώνα. 

Ήταν ο μήνας που γιόρταζε η Δήλος τον μουσηγέτη θεό της, ενώ γιορτάζονταν επίσης και ο Διόνυσος των Ελευθερών, μιας μικρής κωμόπολης στα σύνορα Αττικής και Βοιωτίας. Αργότερα οι πολυήμερες γιορτές των «Διονυσίων εν άστει» στην Αθήνα ξεπέρασαν σε μεγαλείο όλες τις άλλες παρόμοιες γιορτές της περιφέρειας.

Σύμφωνα με τον Νικόλαο Γ. Πολίτη, "πατέρα" της ελληνικής Λαογραφίας, ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες μια καλή, ανοιχτόκαρδη και γελαστή και μια σκουντουφλιάρα και θυμώδισσα που πάντα κλαίει. Κι όταν πάει στη γελαστή γίνεται κι ο καιρός γελαστός κι όταν πάει στη σκουντουφλιάρα ο καιρός χαλάει.

Εξ ου και τα πολλά επίθετα που του αποδίδονται: Κλαψόγελος, Καψομάρτης, Πεντάγνωμος, Γδάρτης, Ανοιξιάτης, Παλαβιάρης. Κλαψομάρτη, Φυτευτή.


Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα, που προέρχεται από την αρχαιότητα, είναι και η τοποθέτηση από τις μανάδες την 1η Μαρτίου ενός μικρού βραχιολιού από άσπρο και κόκκινο νήμα που ονομάζεται Μάρτης, στο χέρι των παιδιών τους για να μην τα μαυρίσει ο Ήλιος. 

Ο «Μάρτης» θεωρείται ότι προστάτευε τις κοπέλες από το κάψιμο του ήλιου. Η ρίζα του εθίμου λέγεται πως φτάνει ως τα Ελευσίνια Μυστήρια. Η Κρόκη, ήτανε ένα σύμπλεγμα κόκκινης καιλευκής κλωστής ή υφάσματος. Κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων Μυστηρίων, μόλις οι μύστες περνούσαν τη γέφυρα που οδηγούσε προς τη θάλασσα, ελάμβανε χώρα μια ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα εκδήλωση.

Ήταν γνωστή ως κρόκωσις, από το μυθικό Κρόκωνα, τον πρώτο κάτοικο της περιοχής, οι απόγονοι του οποίου είχαν το προνόμιο να δένουν μια μάλλινη κρόκη, μια πορφυρή ή κατά άλλες πηγές λευκή κορδέλα, γύρω από το δεξί χέρι και το αριστερό πόδι κάθε μύστη. 

Η τελετή, ηκρόκωσις, γινόταν στην Αθήνα μεταξύ 15ης και 19ης Βοηδρομιώνος, για να αποφευχθούν καθυστερήσεις που θα προέκυπταν φυσιολογικά εάν γινόταν καθ' οδόν, στη διάρκεια της πομπής.

Από εκείνο το σημείο, η Ιερά Οδός και ο σύγχρονος δρόμος συγκλίνουν και πάλι μέχρι το τέλος της διαδρομής. Μόλις περνούσαν τη γέφυρα, ελάμβανε χώρα η περίφημη Κρόκωση.

Πριν φτάσει στον προορισμό της η Πομπή διέσχιζε τον Ελευσινιακό Κηφισό. Πάνω στην γέφυρα, περίμεναν άντρες με καλυμμένα τα κεφάλια οι οποίοι εκτόξευαν προσβολές εναντίον σημαινόντων πολιτών.


Διαβάστε περισσότερα... »

Ο μήνας Μάρτιος (στην Ελληνική αρχαιότητα ΕΛΑΦΗΒΟΛΙΩΝ)


Η προέλευση της λέξης «μήνας», εξέλιξη της αρχαιοελληνικής «μήν», με πρώτη καταγραφή στη συλλαβική γραφή των αρχαίων Μηκυναίων (me-no, του μηνός), είναι αρχαιότατη. 


Η λέξη «μήν» σήμαινε αρχικά τη Σελήνη (άλλη αρχαιοελληνική ονομασία: μήνη), αλλά και το διάστημα μιας πλήρους περιφοράς της Σελήνης γύρω από τη Γη. 

Το διάστημα αυτό αντιστοιχεί σε 29 ή 30 μέρες, τον λεγόμενο σεληνιακό μήνα. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν από πολύ νωρίς στην ιστορία τους τον κύκλο της Σελήνης για να μετρούν το χρόνο, αντανακλάται στην κοινή ινδοευρωπαϊκή ρίζα της λέξης «μήν».


Μάρτης, Αττικός μηνας 21 Μαρτίου – 19 Απριλίου Μάρτης, γδάρτης, παλουκοκαύτης και... δίγαμος. 

Ετυμολογία
: Οι Ρωμαίοι τoν βάφτισανMartius (Άρειο) από το θεό του πολέμου Mars(Άρη).
Όπως λέει η ρωμαϊκή ιστορία οι ιδρυτές της Ρώμης, Ρώμος και Ρωμύλος, ονόμασαν αυτόν τον πρώτο μήνα Μάρτιο, προς τιμή του πατέρα τους και γενάρχη των Ρωμαίων του θεού Άρη.

Για τούτο και κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά, 19) αναφέρεται πως ο Μάρτιος απεικονίζεται ως άνδρας ενδεδυμένος με δέρμα λύκαινας. 

Επίσης τον πρώτο μήνα της άνοιξης οι Ρωμαίοι άρχιζαν τις πολεμικές επιχειρήσεις. Και... Ελαφηβολιών (από τις έλαφος, βάλλω). Στην αρχαιότητα τα ιερά Ελαφη-βόλια <έλαφος, βάλλω> τα γιόρταζαν προς τιμήν της Αρτέμιδος.


Αγροτική ονομασία: Φυτευτής. Λαϊκά ονόματα: λέγεται και Μάρτης, Παλουκοκαύτης (ανάγκαζε, με το απρόοπτο κρύο του, να καίνε ακόμα και τα παλούκια για να ζεσταθούν), Βαγγελιώτης (γιατί γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου), Πουλιαντέρης, Ανοιξιάτης (είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης), Φυτευτής (γιατί φυτεύουμε). Ποντιακή ονομασία: Μαρτς (Μάρτης.




Τον λέγανε και Δίγαμο: Μάρτης έχει δύο γυναίκες, τη μία πολύ όμορφη και φτωχή, την άλλη πολύ άσχημη και πολύ πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση. Όταν γυρίζει από την άσχημη, κατσουφιάζει, μαυρίζει και σκοτιδιάζει όλος ο κόσμος, γι' αυτό παλουκοκαύτης. Όταν γυρίζει από την όμορφη, γελάει, χαίρεται και λάμπει όλος ο κόσμος.

Άλλοι υποστηρίζουν πως ο Μάρτης τη γυναίκα που παντρεύτηκε, από μπροστά ήταν πολύ άσχημη, ενώ από πίσω ήταν πολύ όμορφη! Όταν ο Μάρτης τη βλέπει κατά πρόσωπο κλαίει και ο καιρός χαλάει. Όταν την κοιτάζει από τις πλάτες ευχαριστιέται και ο καιρός καλοσυνεύει. Γι αυτό και η παροιμία λέει:

«Ο Μάρτης πότε κλαίει και πότε γελάει».
Επειδή είναι άστατος λέγεται πεντάγνωμος «Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζε».

Γιορτές: των Χαιρετισμών (Α'-Δ'), του Ακάθιστου Υμνου των ταπεινών και των 40 Μαρτύρων. Στη συνείδηση του λαού μας ο αριθμός 40 είναι ιερός και μαγικός. Φτιάχνουν τις «σαραντόπιτες» ή χορτόπιτες με 40 φύλλα και 40 ειδών χόρτα. Οι κοπελιές κεντούν με 40 κλωστές...

Έθιμα παραμονής:
Θέμα τους είναι η αποπομπή του Χειμώνα, καθ' όσον... από Μάρτη, καλοκαίρι.





«Το Φεβρουάριο τον υποδύεται άνθρωπος χωλός καβάλα εις γάιδαρον... Η πομπή των παιδιών που τον συνοδεύουν τραγουδάει... Οξω, Κουτσοφλέβαρε / να 'ρθη ο Μάρτης με χαρά και με πολλά λουλούδια. Οι νοικοκυρές αναφωνούν... βγαίνει ο Κακόχρονος / μπαίνει ο Καλόχρονος / μέσα Μάρτης και χαρά / και καλή νοικοκυρά...» (Γ. Α. Μέγα, Ελληνικαί εορταί, Αθήναι 1979, σ. 131).

Εθιμο της 1ης Μαρτίου ήταν: Την πρώτη μέρα του Μάρτη συνηθιζόταν από τα παλιά χρόνια νέοι και νέες να βγαίνουν στα χωράφια και με τη δρόσο των σπαρτών έπλεναν το πρόσωπό τους για να μη μαυρίσουν. Απέφευγαν τη δρόσο των σπαρτών κριθαριού, γιατί αυτή φέρει σπυριά (κριθαρκά) κάτω από τα βλέφαρα.


Άλλο έθιμο ήταν να δένουν γύρω από τον καρπό του δεξιού χεριού τους και γύρω από το λαιμό τους κλωστή από χρωματιστά νήματα στριμμένα, κόκκινα, λευκά και χρυσά. 

Η κλωστή λέγεται «Μάρτη»ή «Μαρτιά» ή «Μαρτίτση» και όποιος τη φοράει δεν μαυρίζει από τον ήλιο του Μάρτη και φοριέται μέχρι το Πάσχα.

Η περιφορά της χελιδόνας με φύλλα κισσού που συμβολίζει την αειθαλή βλάστηση. Αρχαίο χελιδόνισμα:«Ηλθ' ήλθε χελιδών / καλάς ώρας άγουσα / καλούς ενιαυτούς...». Νέο χελιδόνισμα: «... Μέσα Μάρτης, έξω ψύλλοι, έξ' οχτροί, σας τρών' οι σκύλοι...».

Την 1η-7η Μαρτίου
οι ποιμένες οδηγούσαν τα αιγοπρόβατα από τα χειμαδιά στα ορεινά μέρη λέγοντας: «Κούρευε, κουδούνωνε και στα όρη ανέβαινε».

25 Μαρτίου του Ευαγγελισμού και Ιερά Ελευθέρια: Εορτή πάνδημος.
Στην Ηπειρο ανάβουν φωτιές και χτυπούν κουδούνια. «Φευγάτε φίδια, σήμερα είν' του Ευαγγελισμού!».

Αυτά και καλό μήνα να έχουμε!

Διαβάστε περισσότερα... »

Η Αμυγδαλιά, ο προάγγελος της άνοιξης



Άγγελος Κουγιουμτζής - Ανθισμένες αμυγδαλιές


Δημοσίευμα από τον Πρωινό Τύπο (11/03/2011) 


Αυτές τις μέρες, ο Μάρτης έκανε εκείνο που ο λαός το παρατήρησε πριν από πολλά χρόνια.

Έδειξε τα δόντια του με χιονοπτώσεις και παγετούς. 

Είναι γνωστή η παροιμιώδης φράση: «Φύλαξε ξύλα για τον Μάρτη,
να μη κάψεις τα παλούκια»· δηλώνεται ότι όλοι πιστεύουν «το Φλεβάρη κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει» και συνεπώς δεν χρειάζονται άλλα ξύλα για τις σόμπες και τα τζάκια, ξαφνικά όμως ο Μάρτης μας γυρίζει πίσω στον χειμώνα με πυκνό χιόνι και παγετό.

Ο ποιητής Γ. Δροσίνης, που είναι ο κατ’ εξοχήν ποιητής της Ανθισμένης Αμυγδαλιάς, παριστά το όλο φαινόμενο μ’ ένα στίχο αδρά χαρακτηριστικό: 


«στους κλώνους της αμυγδαλιάς σμίγουν ανθοί και χιόνια», δηλαδή τη στιγμή που το δέντρο ξεγελασμένο από κάποια προσωρινή καλοσύνεψη ανθίζει, αιφνίδια ο καιρός αλλάζει μέσα στον Μάρτη και τα άνθη του δέντρου σμίγουν με τις νιφάδες του χιονιού.


Βέβαια ο λόγος γίνεται για τις παλιές αμυγδαλιές, για τις εντόπιες, όταν ακόμα δεν είχαν φτάσει στον τόπο μας τα δέντρα της οψίμου ανθήσεως με αποτέλεσμα να καλυφθεί ο ελλαδικός χώρος από τα δέντρα αυτά με εκτατική καλλιέργεια, που δεν έμεινε πλέον περιθώριο ύπαρξης της παραδοσιακής ντόπιας μυγδαλιάς, που άνθιζε πρόωρα κι αποτελούσε τον προπομπό της άνοιξης, που μας έλεγε ότι βρίσκεται κοντά, κάπου στον δρόμο και σε λίγες μέρες φτάνει.


Ηταν, λοιπόν, η μυγδαλιά παλαιότερα ο προάγγελος της άνοιξης κι αυτός
ήταν ο λόγος που συγκέντρωνε όλη την συμπάθεια και την αγάπη των ανθρώπων. 


Με τις ξενόφερτες ποικιλίες της αμυγδαλιάς κατέρρευσαν τα πάντα γύρω
από το σύμβολο της ανθισμένης αμυγδαλιάς.
Πρώτα πρώτα η διαπίστωση που έκανε ο Θεόφραστος
«Η αμυγδαλή προανθεί δε των φύλλων και πρωιβλαστεί». 


Πιο γενικά η πίστη και η παράδοση του ελληνικού λαού, που καθιέρωσε ως αυθεντική τη γνώμη ότι η μυγδαλιά είναι ο προάγγελος της άνοιξης. 


Τα λίγα δέντρα από την παραδοσιακή αμυγδαλιά που έμειναν διάσπαρτα εδώ
και εκεί στους εγκαταλειμμένους κήπους και στους αμπελώνες συγκινούν μόνο τους ηλικιωμένους, που πρόλαβαν κι έζησαν την παράδοση γύρω από την Ανθισμένη Αμυγδαλιά. 



Οι νέοι δεν συγκινούνται όχι γιατί είναι απαθείς και αδιάφοροι, αλλά γιατί δεν γνωρίζουν τα λαογραφικά της παράδοσης κι ακόμη γιατί ο αστικός βίος εμποδίζει την αμεσότητα του ανθρώπου με τη φύση.

Λίγες ακόμα
από τις ντόπιες μυγδαλιές επιβιώνουν.

Από τον χρόνο και την εγκατάλειψη σιγά σιγά καταρρέουν αφημένες στην τύχη τους. 

Χάνεται η ειδυλλιακή τους παρουσία στους αμπελώνες συγκινούν μόνο τους ηλικιωμένους, που πρόλαβαν κι έζησαν την παράδοση γύρω από την Ανθισμένη Αμυγδαλιά.

Οι νέοι δεν συγκινούνται όχι γιατί είναι απαθείς και αδιάφοροι,
αλλά γιατί δεν γνωρίζουν τα λαογραφικά της παράδοσης κι ακόμη γιατί ο αστικός βίος εμποδίζει την αμεσότητα του ανθρώπου με τη φύση.

Λίγες ακόμα από τις ντόπιες μυγδαλιές επιβιώνουν.


Διαβάστε περισσότερα... »

1η Μαρτίου: Αρχαία πρωτοχρονιά και το βλάχικο έθιμο «Μάρτηδες» στην Παλαιομάνινα


Δείτε απαραίτητα εδώ, εδώ , εδώ κι εδώ

Την 1η Μαρτίου, ξημερώματα, οι Ριμένες της Παλαιομάνινας έστριβαν κόκκινες και λευκές κλωστές, με τις οποίες έδεναν κυρίως το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού («παλικάρου») και τα δάκτυλα και τους καρπούς των χεριών.

Αυτές τις κλωστές τις έβγαζαν στο τέλος του μήνα ή όταν πρωτοέβλεπαν τα μάτια τους χελιδόνι ή πελαργό



Από τον Δημήτρη Στεργίου*

Η 1η Ιανουαρίου, καθιερώθηκε σαν ημέρα της πρώτης του χρόνου, από τους Ρωμαίους το 153 π.Χ. 

Στο Βυζάντιο, η 1η Ιανουαρίου υιοθετήθηκε και καθιερώθηκε σαν ημέρα πρωτοχρονιάς το 1000 μ.Χ.

Πριν από το 153 π.Χ., σαν πρώτη του έτους ημέρα, εορταζόταν η 1η Μαρτίου, ενώ σε άλλες περιοχές του τότε γνωστού κόσμου η πρώτη ή η ενδέκατη Σεπτεμβρίου, αλλά και η πρώτη νουμηνία (αρχή της νέας Σελήνης) μετά το θερινό ηλιοστάσιο (21ηΙουνίου), όπως συνέβαινε στο αττικό σεληνιακό ημερολόγιο ή η πρώτη νουμηνία μετά την φθινοπωρινή ισημερία, όπως ίσχυε στο μακεδονικό ημερολόγιο.



Σε αυτήν ακριβώς την επισήμανση, ότι δηλαδή οι αρχαίοι θεωρούσαν ως πρώτη ημέρα του χρόνου την 1η Μαρτίου, αναζητούνται και οι αρχαιοελληνικές ρίζες ενός ακόμα βλάχικου εθίμου, του εθίμου των «Μάρτηδων»

Την 1η Μαρτίου, ξημερώματα,
οι Ριμένες της Παλαιομάνινας έστριβανκόκκινες και λευκές κλωστές με τις οποίες έδεναν κυρίως το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού («παλικάρου») και τα δάκτυλα και τους καρπούς των χεριών. 

Αυτές τις κλωστές τις έβγαζαν
στο τέλος του μήνα ή όταν πρωτοέβλεπαν τα μάτια τους χελιδόνι ή πελαργό. 

Το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού το έδεναν για να αποφεύγονται τα χτυπήματα, μια και οι περισσότεροι την παλιά εποχή περπατούσαν χωρίς παπούτσια και, συνεπώς, το πρώτο δάκτυλο που χτυπούσε από τις πέτρες ήταν το «παλικάρου». 

Επίσης, τις υπόλοιπες κλωστές τις πέταγαν σε δέντρο που έμοιαζε με γκορτσιά (αγραπιδιά) ή σε γκορτσιά για να τις βρουν τα πουλιά να κάνουν τις φωλιές τους καθώς ερχόταν η άνοιξη. 

Τότε έλεγαν τα ακόλουθα:



Μάρτσα, Κάρτσα,

τα κατσίκια έβγαλα

και τη ρόκα έγνεσα.

Το έθιμο αυτό, πέρα από τις αρχαιοελληνικές ρίζες, ίσως συνδέεται και με τις προσδοκίες των ανθρώπων για καλοσυνάτες πια ημέρες. 

Άλλωστε και σήμερα λέμε «Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα». 

Επίσης, σχετικά με τη διατήρηση των χρωμάτων άσπρο και κόκκινο αυτά άλλες φορές συμβολίζουν την αυγή με το κόκκινο χρώμα πάνω στο λευκό χιόνι, ενώ άλλες φορές την αγάπη και την αγνότητα.

(*Ο Δημήτρης Στεργίου είναι δημοσιογράφος - συγγραφέας με καταγωγή από την Παλαιομάνινα του Δήμου Ξηρομέρου)


Διαβάστε περισσότερα... »

Ελληνικές παροιμίες γιά τόν μήνα Μάρτιο



* Aκόμη και στις δεκαοχτώ έχει το μάτι του ανοιχτό.

* Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ' αυγό. Λένε και στις τριάντα, μα δεν ηξεύρω γιάντα.

* Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε - δέκα, να δεις το κοντοκρίθαρο πως στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες πως ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πως ψιλοκοσκινάει.

* Mάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.

* Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.

* Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

* O Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).

* O Μάρτης ο κλαψόγελος.

* Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.

* Αλί στα μαρτοκλάδευτα και τ’ απριλοσκαμένα [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη]

* Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ’ Απριλοσκαμένα.

* Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλη άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το γεωργό Που’ χει στη γη σπαρμένα.

* Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά, κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον το ζευγά που 'χει πολλά σπαρμένα.


* Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.

* Από Μαρτιού πουκάμισο, κι απ' Αύγουστο σεγκούνι.

* Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.

* Βροντή Μαρτιού, φίλεμα με καρύδια.

* Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.

* Κάλλιο Μάρτης καρβουνιάρης, παρά Μάρτης λιοπυριάρης.

* Κάλλιο Μάρτης στα δαυλιά, παρά στα προσηλιακά.

* Κάλλιο Μάρτης στις γωνιές παρά Μάρτης στις αυλές [δηλ. Καλύτερα το Μάρτη να ‘χει κρύο παρά ζέστη]

* Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας.


* Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;

* Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα [:ισημερία]

* Μάρτης άβρεχτος, μούστος άμετρος [δηλ. όταν ο Μάρτης δεν έχει βροχές, ωφελούνται πολύ τα αμπέλια]

* Μάρτης βρέχει, θεριστάδες χαίρονται.

* Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει.

* Μάρτης βροχερός, θεριστής κουραστικός.

* Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.

* Μάρτης δίμουρος. Μάρτης πεντάγνωμος.

* Μάρτης έβρεχε, θεριστής εχαίρονταν.




* Μάρτης έβρεχε, Θεριστής τραγούδαγε.

* Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε.

* Μάρτης είναι, χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.

* Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος.

* Μάρτης πουκαμισάς, δεν σου δίνει να μασάς.

* Μη σε γελάσει ο Μάρτης και χάσεις την ημέρα [δηλ. μη νομίσεις ότι ο καιρός θα είναι κακός όλη την ημέρα και δεν πας στη δουλειά σου]

* Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.

* Ξύλα φύλαγε τον Μάρτη, να μην κάψεις τα παλούκια.

* Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα.

* Ο ήλιος του Μαρτιού, τρυπάει κέρατο βοδιού.

* Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι' ο κακός στον ήλιο.

* Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω [δηλ. μεγαλώνουν όλα τα φυτά]

* Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.

* Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος ώρα στον ήλιο, ώρα στον τοίχο [δηλ. εκεί που κάθεσαι στον ήλιο, πιάνει κρύο και πας δίπλα στο τζάκι]


* Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, εφτά φορές χιόνισε και πάλι το μετάνιωσε που δεν εξαναχιόνισε!

* Ο Μάρτης το πρωί πηλά (λάσπες) και το βράδυ χώματα (το πρωί βρέχει και μέχρι το βράδυ έχει στεγνώσει).

* Ο Μάρτης ως το γιόμα ψοφάει το βόδι (από το κρύο) κι ως το βράδυ το βρωμίζει (από τη ζέστη).

* Ο Μάρτης ώρα βρέχει και χιονίζει κι ώρα μαρτολουλουδίζει.

* Όλες του Μάρτη φύλαγε και τ' Απριλίου τις δώδεκα, ότι ακόμη και στις δεκαοχτώ πέρδικα ψόφησε στ' αβγό.

* Όλοι οι μήνες καιν τα ξύλα και ο Μάρτης τα παλούκια.

* Οπού ‘χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ήλιος μην τη δει.

* Οπόχει κόρην ακριβή, το Μάρτη ήλιος μην τη δει.

* Σαν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά κι Απρίλης άλλο ένα χαράς σ' εκείνο το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.


* Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίττες σαν αλώνι.

* Τα λόγια σου είναι ψεύτικα σαν του Μαρτιού το χιόνι, που το ρίχνει από βραδύς και το πρωί το λιώνει.

* Τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούρια πάει και φέρνει.

* Το Μάρτη ξύλα φύλαγε κι άχερα των βοδιώνε και λίγα ξυλοκέρατα να δίνεις των παιδιώνε.

* Το Μάρτη τον πεντάγνωμο οπού γελά και κλαίει, Θα τόνε τιμωρήσουμε ψέματα να μη λέει.

* Το Μάρτη φύλαε άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι.

* Τον Μάρτη κι αν τον αγαπάς φίλο μην τον κάνεις.

* Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.

* Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό, μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό.

* Του Μάρτη και του Τρυγητή ίσα τα ημερόνυχτια.


* Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.

* Του Μάρτη οι αυγές με κάψανε, του Μάη τα μεσημέρια.

* Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγε την.

* Φύλαξε τα παλούκια σου να μη στα φάει ο Μάρτης.
Διαβάστε περισσότερα... »